در شرایطی که نگرانیهای بسیاری درباره ایمنی بهبودیافتگان از کرونا وجود دارد، نتایج یک تحقیق نشان میدهد ایمنی در مقابل کووید-۱۹ میتواند سالها به طول انجامد. این خبر میتواند تکمیلکننده اخبار مثبتی از واکسنهای کرونا باشد که در روزهای اخیر رسانهای شده است. شرکت فایزر خبر از نتایج جدید آزمایشهای خود داده است که نشان از بهبود اثرگذاری واکسن این شرکت دارد. طبق آخرین اطلاعات، اثرگذاری واکسن کرونای مشترک فایزر و بایونتک ۹۵ درصد اعلام شده است. همچنین نیویورکتایمز از درخواست تاییدیه اضطراری فایزر به سازمان غذا و داروی آمریکا اطلاع داد. با آگاهی از پایداری بالای ایمنی در مقابل کرونا امیدها به کارآیی واکسنها نیز افزایش یافته است. اگر ایمنی در برابر کرونا دوام بلندمدتی داشته باشد، نیاز به تکرار تزریق دزهای واکسن کاهش مییابد. همچنین چراغ سبز سازمان غذا به اولین تست سریع خانگی کرونا نیز از اخبار امیدوارکننده دیگر این روزهای پاندمی بوده است.
دوام ایمنی
نتایج تحقیقات جدیدی نشان میدهد ایمنی نسبت به ویروس کرونا شاید سالها بتواند دوام بیاورد. در شرایطی که هنوز معلوم نیست تکلیف واکسیناسیون چه خواهد شد، خبر ایمنی بلندمدت میتواند امیدوارکننده باشد. ۸ ماه پس از شروع پاندمی بیشتر افرادی که از کرونا بهبود یافتهاند به اندازهای نسبت به آن ایمنی دارند که ویروس را دفع و از بیماری دوباره جلوگیری کنند. اطلاعات جدید نشان میدهد خوشبختانه کاهش کند سلولهای ایمنکننده خبر از آن میدهند که ایمنی تا مدتها میتواند به طول بینجامد. البته پژوهشی که نشاندهنده طول عمر ایمنی است بهصورت آنلاین منتشر شده و هنوز در مجلههای علمی چاپ نشده است. اما با وجود این جامعترین و بزرگترین مطالعه روی طول مدت ایمنی در بدن بهبودیافتگان تا به امروز بوده است. شین کروتی، یک ویروسشناس از موسسه ایمنیشناسی لاژولا که در این مطالعات نقش داشته است، ابراز میکند این مقدار ذخیره سلولهای ایمنکننده میتواند تا سالها از ابتلای سخت به بیماری و بستری در بیمارستان در بین مردم جلوگیری کند.
تشدید امید به واکسنها
این یافتهها احتمالا برای متخصصان دارویی که نگران بودند ایمنی در برابر ویروس کوتاه باشد، امیدوارکننده است. محققان در زمینه دارویی تصور میکردند برای کنترل ویروس، واکسیناسیون باید در بازههای کوتاهمدت تکرار شود. اما حالا اگر نتایج بهدست آمده درست باشد، واکسن اثرات طولانیتری خواهد داشت و نیاز به دز واکسن در بازههای زمانی مشخص کمتر از آنچه به نظر میآمد، خواهد بود. این پژوهشها با نتایج دیگر که جدیدا اعلام شده است نیز همخوانی دارد. طبق این نتایج بازماندگان بیماری سارس (که از ویروسهای دیگر خانواده کرونا بود) ۱۷ سال پس از بهبودی همچنان ایمنی دارند. نتایج تحقیقات ایمنی در برابر کرونا با شواهد دلگرمکنندهای که در آزمایشگاههای دیگر به دست آمده نیز سازگار است. محققان دانشگاه واشنگتن پیش از این دریافته بودند برخی سلولهای حافظهای ایمنی که پس از ابتلا به کرونا ایجاد شده بودند، حداقل برای سه ماه در بدن فرد بهبودیافته باقی میمانند. در مطالعهای دیگر که هفته پیش منتشر شد نیز نشان داده شد افرادی که از کووید-۱۹ بهبود یافتهاند- حتی در مواردی که آنتیبادی در بدن فرد تشخیص داده نشده- همچنان از سلولهای ایمنی قدرتمند و محافظی در برابر کرونا برخوردارند. همه این مطالعات بهطور کلی یک تصویر را نشان میدهند: اگر چند هفته اول به خوبی پشتسر گذاشته شود، احتمالا پس از آن روند بیماری کاملا معمولی خواهد بود.
احتمال کم ابتلای دوباره
در مطالعات جدید تعداد کمی از افراد آلوده پس از بهبودی ایمنی طولانیمدتی نداشتهاند. این مساله احتمالا مربوط به حجم متفاوت ویروسی است که با آن مواجه شدهاند. اما محققان میگویند واکسنها میتوانند به این تفاوتهای فردی فائق بیایند و در همه افراد ایمنیهای بلندمدتی ایجاد کنند. به شکلی که واکنش افراد به واکسن، آن ناهمگنی را که در افراد مبتلا دیده میشود، نداشته باشد.
در ماههای اخیر، گزارشها درمورد کاهش سطح آنتیبادیها در بدن افراد مبتلا نگرانیهای زیادی ایجاد کرده است. مردم تصور میکنند که ممکن است ایمنی به ویروس طی چندماه از بین برود و افراد دوباره در خطر ویروس قرار بگیرند. اما بسیاری از ایمنیشناسان بیان میکنند کاهش سطح آنتیبادی در بدن طبیعی است. علاوه بر این مساله آنتیبادیها تنها یک بازو و نیروی سیستم ایمنی بدن هستند. اگرچه آنتیبادی در خون برای جلوگیری از ابتلای دوباره موثر است، اما عموما مسوولیت سلولهای ایمنی بدن برای ایجاد مانع در مقابل مریضی پررنگتر است. در بیشتر مواقع افراد برای بار دوم که به ویروس آلوده میشوند، سیستم ایمنی بدن مهاجم را شناسایی میکند و به سرعت عفونت را از بین میبرد. بهخصوص درمورد ویروس کرونا که به کندی شروع به آسیب میکند و زمان زیادی برای مقابله سیستم ایمنی میدهد. به همین علت پزشکان متخصص معتقدند ممکن است آلودگی به ویروس سریعا خاتمه یابد و نه تنها علامتی بروز نکند، بلکه هیچ عفونتی نیز رخ ندهد.
در یک تحقیق روی ۱۸۵ نفر زن و مرد ۱۹ تا ۸۱ ساله که از کرونا بهبود یافته بودند، آزمایشهایی انجام شد. اکثریت این افراد در زمان بیماری علائم خفیفی داشتهاند و نیازی به بستری شدن پیدا نکرده بودند. بعضی از شرکتکنندگان تنها یک بار خون دادند؛ اما ۳۸ نفر نمونههای متعددی در اختیار محققان گذاشتند. تیم تحقیق تصویری از پاسخ سیستم ایمنی در مرور زمان را مورد بررسی قرار دادند. پژوهشگران این تحقیق دریافتند که آنتیبادیها با دوام هستند؛ گرچه با کاهش ملایمی پس از ۶ یا ۸ ماه مواجه میشوند و سطوح آن در افراد متفاوت است. این نخستین باری است که پاسخ ایمنی بدن به ویروس با چنین جزئیات دقیقی بررسی و موشکافی میشود. نکته منحصربهفرد این تحقیقات نبود هیچگونه پیشینه و تجربه قبلی است. برای اولین بار درمورد حرکت و روند واکنش سیستم ایمنی اطلاعاتی جزئی بهدست میآید.
سلولهای دوگانه قدرتمند
نگرانی در مورد مدت زمان ادامه ایمنی از ویروس کرونا بهطور عمده بهدلیل ویروسهایی که باعث سرماخوردگی میشوند، شدت گرفته است. یک مطالعه که اغلب به آن استناد میشود و در دانشگاه کلمبیا انجام شده است، نشان میدهد ممکن است ایمنی به سرعت محو شود و در ظرف یکسال دوباره ابتلا به ویروس برای فرد اتفاق بیفتد. اما سرپرست تیم تحقیقاتی پژوهش دانشگاه کلمبیا درمورد یافتههای جدید میگوید دیدن شواهدی مبنی بر این نوع پاسخ مداوم و قوی به ویروس در این دوره زمانی بسیار دلگرمکننده است.
میزان دقیق تداوم ایمنی به سختی قابل پیشبینی است. دانشمندان هنوز نمیدانند برای محافظت در برابر ویروس به چه سطوحی از سلولهای ایمنی مختلف نیاز است. اما مطالعات تا کنون حاکی از آن است که حتی تعداد کمی آنتیبادی یا دو نوع خاص از سلولهای ایمنی(B و T)، برای محافظت از کسانی که یکبار از بیماری بهبود یافتهاند، کافی است. افرادی که در تحقیقات جدید درمورد سیستم ایمنی شرکت کردهاند، سطوح بالایی از سلولهای ایمنی B و T داشتهاند. همچنین محققان اعلام کردهاند کاهش شدید سلولهایی که حافظه آنها به مقابله با ویروسی که قبلا در بدن وجود داشته کمک میکنند، در مشاهدات دیده نشده است. پژوهشگران معتقدند نابودی این سلولهای مدافع ایمنی بدن طی سالها و به آرامی رخ میدهد.